„Gwałt porządkuje świat” lub „Czy gwałt porządkuje świat?” to hasło przewodnie rozpoczętego wczoraj we Wrocławiu VII Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Dialog-Wrocław. Festiwalu, w którym przedstawienia teatralne (m.in. Antygona, Burza, Król Lear…) zostały obudowane licznymi debatami pod cytowanym hasłem.
Podałem Czytelnikom dwie wersje hasła festiwalowego, albowiem organizatorzy i media nie potrafią uzgodnić, czy hasłem jest teza czy pytanie.
Nie wiem jak dla Czytelników, ale dla mnie takie hasło Festiwalu (obojętne czy teza czy pytanie) jest po prostu debilne. Jeżeli przyjąć za hasło tezę, że „gwałt porządkuje świat” – to jest to bezsensowne sformułowanie, bo nigdy żaden gwałt ani przemoc nie uporządkowały świata. Takiej tezy nie da się obronić. Podobnie hasło „Czy…” niby zachęcające do poszukiwania odpowiedzi (oczywistej zresztą), nie wymaga organizowania festiwalu i debat – wystarczy zadzwonić do dowolnie wybranej, trzeźwo myślącej osoby a ta powiedziałaby (w cenie połączenia telefonicznego), że żaden gwałt nie porządkuje świata!
Wydaje mi się również, że słowo „gwałt” jest użyte - zamiast słowa „przemoc” - z premedytacją, wyłącznie w celach marketingowych. „Przemoc” nie niesie już tak silnego oddziaływania jak „gwałt”. Potwierdza to niejako Krystyna Meissner, dyrektor owego wydarzenia. Zapowiadając Festiwal na łamach Gazety Wrocławskiej, wyjaśnia, że:
►„Gwałt oznacza przemoc, ale negatywne działanie może być początkiem dobrego, bo rodzi bunt. Reżyserzy interesują się nie tylko mechanizmami rodzenia się przemocy, ale przede wszystkim jej uwodzącą siłą. Gwałt jest widowiskowy, pozwala przekroczyć granicę tego, co powszechnie akceptowalne.”
No właśnie, „przemoc” już się nie sprzeda, „gwałt” – jeszcze tak!
Niewątpliwie rzeczą twórców jest podejmowanie zagadnienia przemocy i pobudzanie widzów i czytelników do refleksji ale czy muszą temu towarzyszyć dyskusje, podczas których zaproszeni „debatanci” albo „debatariusze” będą tłumaczyć zgromadzonej w zachwycie gawiedzi co należy rozumieć, jakie trzeba mieć poglądy, co składa się na modny i nowoczesny system wartości?
Na stronach internetowych Festiwalu, w opisie idei cytowane są słowa Susan Sontag*:
► „W Efekcie Lucyfera, (…) Philip Zimbardo, ( …), zadaje z pozoru banalne, a jednak istotne dla zrozumienia natury współczesnych relacji społecznych pytanie o to, czego potrzebujemy, aby nienawidząc drugiego człowieka, dać sobie przyzwolenie na jego odseparowanie, dręczenie, a wreszcie pozbawienie życia.Zdaniem Zimbarda gwałt na wolności i niezależności ludzkiej jednostki zawsze wygląda tak samo. Najpierw tworzy się jej stereotypowy obraz jako bezwartościowego, ale zarazem wszechpotężnego Obcego, istoty demonicznej, abstrakcyjnego potwora, niosącego fundamentalne zagrożenie dla czczonych przez nas wartości i przekonań.”
Ciekawe, czy według podzielających te słowa intelektualistów, pseudointelektualistów i innych mądrali odnoszą się one również do zabijania nienarodzonych dzieci, szczególnie tych z wadami genetycznymi. To przecież te nienarodzone dzieci stają się „stereotypowym obrazem bezwartościowego Obcego, potwora niosącego fundamentalne zagrożenie dla wartości i przekonań.” Czy o tym też będą debatować? Mam jednak dziwne przeczucie, że dzieci nienarodzone są wyłączone z obszaru „troski owych intelektualistów” o świat i ludzkość.
Dalej napisano:
► „Wynikające ze strachu przed Innym poczucie zagrożenia sprawia, że istoty ludzkie stają się zdolne do całkowitego porzucenia swego człowieczeństwa. Imigranci, zbyt szybko emancypujące się kobiety, osoby innych wyznań, ras, orientacji seksualnych czy po prostu ludzie, którzy odbiegają od preferowanych przez nas standardów życia stają się solą w oku tych, którzy nie akceptują odmienności. Nie ma znaczenia, kim jest Obcy. Ważne jest to, że burzy porządek, odbiera dobre samopoczucie, nie pozwala żyć z przekonaniem o dominacji własnej kultury, własnej tradycji i własnego modelu życia.”
„Osoby innych wyznań”? A osoby jakiegokolwiek wyznania? Nie dość przykładów naśmiewania się, naigrawania i fizycznego atakowania (w ogóle wierzących) przez tych, którym się wydaje, że – jako humaniści - pozjadali wszystkie rozumy? Nie jest tak, że dla wielu „wykształconych” katolicyzm i jego wyrażanie (np. krzyże w szkołach) burzy ich porządek, odbiera dobre samopoczucie i nie pozwala żyć z przekonaniem o dominacji własnego modelu życia? Nie jest tak? Przypuszczam, że wierzący, heteroseksualni na empatię ze strony „środowiska ” nie mają co liczyć. A ludzie starzy? A ludzie żyjący w niedostatku? A ludzie, których władza, właściciele i zarządcy prywatnych majątków traktują jak „zasoby, tyle że ludzkie”, które można w dowolnym momencie wyrzucić na śmietnik – zutylizować? Którym można nie płacić za pracę lub płacić wynagrodzenie niewystarczające do utrzymania rodziny? Der Spiegel właśnie poinformował, że „w krajach UE 880 tys. osób pracuje w warunkach niewolniczych, a jedna czwarta z nich wykorzystywana jest seksualnie.”
Czy będą rozmawiać o przemocy (gwałcie) NFZ-tu na chorych? Czy będą debatować o niesprawiedliwości wymiaru sprawiedliwości? Czy będą rozmawiać o agresji rządzących względem opozycji i obywateli? Czy to też będzie przedmiotem dyskusji czy znowu punktem odniesienia będzie sukienka obywatelki Grodzkiej i za przeproszeniem – dupa obywatela Biedronia?
Na marginesie, złodzieje też "odbiegają od preferowanych przez nas standardów życia". I dlatego nie należy ich piętnować?
Tym Czytelnikom, którzy mają nadzieję, że tym razem będzie inaczej niż zwykle przedstawiam listę – subiektywnie wybranych - paneli dyskusyjnych i zaproszonych „Gości Specjalnych”:
- „Władza wobec gwałtu”
Gość specjalny: Piotr Pacewicz
- „Bunt wobec gwałtu”
Gość specjalny: Kazimiera Szczuka
- „Autorytet wobec gwałtu”
Gość specjalny: Darek Kosiński
Na marginesie, kim u licha jest Darek Kosiński? I dlaczego Darek, a nie Dariusz? Jakby miał na imię Fryderyk, to co, zapowiedziany by został jako „Frycek”? Drażni mnie ta nieznośna maniera zdrabniania imion dorosłych ludzi.
- „Gwałt wobec Obcych”
Gość specjalny: Jacek Żakowski
- „Prawo wobec gwałtu”
Goście specjalni: Wojciech Tochman, Wojciech Jagielski
- „Miłość wobec gwałtu”
Goście specjalni: Kinga Dunin, Olga Tokarczuk
Nie brakuje Czytelnikom paru nazwisk?
No i na zakończenie (18 października) odbędzie się debata zatytułowana: „O brunatnej Polsce”. A oto Goście Specjalni:
- Magdalena Środa
- Jacek Żakowski
- Zygmunt Bauman
Powinno być prof. Zygmunt Bauman ale przyznam się, że nie chce mi to przejść przez gardło tj. przez klawiaturę.
W opisie owej ostatnie debaty, na stronie internetowej Festiwalu czytamy (bo warto to przeczytać!):
► „Kończąca festiwalowe dyskusje i rozważania nad naturą współczesnych relacji społecznych debata O brunatnej Polsce to próba zrobienia kroku wstecz; próba spojrzenia z dystansu na dzisiejszą Polskę w celu zrozumienia, dlaczego coraz częściej stajemy się bezsilnymi i bezwolnymi świadkami powolnego niszczenia opartych na równości i zgodzie relacji społecznych. Marsze Narodowego Odrodzenia Polski we Wrocławiu, ataki na cudzoziemców w Białymstoku, zrywane wykłady lewicowych intelektualistów na terenie całej Polski, bezpardonowe ataki na profesora Zygmunta Baumana z jednej strony i codzienne, mniej widowiskowe, mniej eksponowane, ale zdecydowanie bardziej dokuczliwe na poziomie jednostkowym zmagania pojedynczych obywateli z utrudniającą i rujnującą ich życie agresją na tle płciowym, tożsamościowym, narodowościowym czy wyznaniowym stały się dzisiaj polską plagą. Dlaczego do tego doszło? Czy grozi nam zalew brunatnej fali? Dlaczego młodzi Polacy zamiast tworzyć obywatelską małą ojczyznę coraz chętniej angażują się w projekt budowania „wielkiej” Polski”? Co wobec rosnącego zagrożenia radykalizacją debaty publicznej robią władze samorządowe, organa państwowe, intelektualiści czy kościół?”
Zaskakujące, że casus niejakiego Cyby nie stanowi jakiegokolwiek przedmiotu zainteresowania dyskutantów. A może nie jest to zaskakujące….
A może Bauman wypowie się na temat gwałtu władzy nad obywatelami? Miałby coś do powiedzenia...
PS. Jak tam grzybki na Mazowszu? Zebrane? :))
------------
Źródełka:
http://www.gazetawroclawska.pl/artykul/1013283,w-piatek-11-pazdziernika-startuje-vii-edycja-miedzynarodowego-festiwalu-teatralnego-dialogwroclaw,id,t.html
http://dialogfestival.pl/
http://biznes.onet.pl/der-spiegel-w-krajach-ue-880-tys-osob-wykonuje-pra,18491,5582296,1,news-detal
*Susan Sontag http://pl.wikipedia.org/wiki/Susan_Sontag
